Vergewisplicht en vervangingsplicht als zzp’er in de zorg

Hoe staat dit in de wet omschreven?

Binnen de kaders van de Wkkgz (wetgeving), wordt de vergewisplicht genoemd. De wet verplicht je om als zzp’er een nieuwe medewerker te vinden met dezelfde kwaliteiten. Dit is vooral belangrijk wanneer je bijvoorbeeld met een zorgteam eigen cliënten in beheer hebt, of werkt met PGB cliënten. Over het zoeken van vervanging is niets specifiek vastgelegd. Dit geeft ruimte voor eigen invulling, maar ook veel verantwoordelijkheid.

Keurmerken als Kiwa en HKZ hebben de vervangingsplicht wél specifiek in de eisen verwerkt. Dit houdt in dat je als zzp’er verplicht bent om zelf vervanging te regelen (als je bijvoorbeeld op vakantie gaat of ziek bent). Omdat het niet direct in de wet staat omschreven, wordt het helaas door veel zzp’ers onbelangrijk gevonden. Maar als je deze verantwoordelijkheid niet neemt, is het niet alleen nadelig voor de cliënt en continuïteit van de zorg. Het versterkt ook het slechte en onstabiele imago dat zzp’ers hebben binnen het werkveld. Daarom noemen wij dit altijd in het rijtje van zaken die je als zzp’er in de zorg geregeld moet hebben!

Voldoen aan de vervangingsplicht

Hiervoor is het opbouwen van een netwerk een grote en belangrijke eerste stap. Bij niet-gecontracteerde zorg is het vormen van vaste zorgteams en roosters een goede zet. Maar dan ben je er natuurlijk nog niet. Het kan altijd voorkomen dat je in een situatie zit, waarbij je geen vervanging uit je eigen netwerk kunt vinden.

Daarom adviseren wij zzp’ers altijd om zich aan te sluiten bij verschillende platforms en netwerken in de regio. Zo kom je in contact met collega’s, en kun je je netwerk vergroten. Binnen ZOS+ kunnen wij daar natuurlijk ook altijd bij helpen.

Voldoen aan de vergewisplicht

Hierover staat het volgende omschreven in de Wkkgz:

Bent u als ZZP’er van plan een zorgverlener in te huren als waarnemer of om aan extra zorgvraag te kunnen voldoen? Dan bent u verplicht om te controleren of deze zorgverlener geschikt is om goede zorg te verlenen. Dit heet de vergewisplicht. Hiermee doet u onderzoek naar het arbeidsverleden van de zorgverlener die u wilt inhuren. U moet namelijk van de wet kunnen aantonen dat u op een goede manier bent nagegaan of een in te huren waarnemer/zorgverlener geschikt is. Er zijn verschillende manieren om dit te doen:

• navraag doen bij eerdere werkgevers;
• indien van toepassing: het BIG-register raadplegen;
• het Waarschuwingsregister Zorg en Welzijn raadplegen;
• navraag doen bij de IGZ;
• een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) vragen aan de sollicitant. Voor Wlz-zorg is dat voor ZZP’ers/solistisch werkende zorgverleners verplicht.

Het is niet verplicht om al deze manieren toe te passen, maar u moet wel een goed verhaal hebben hoe u zich heeft vergewist (bijvoorbeeld alleen een VOG vragen is een erg magere invulling; als het om een BIG-geregistreerde zorgverlener gaat ligt het voor de hand in ieder geval ook het BIG-register te raadplegen).

Wanneer u vervolgens een waarnemer/zorgverlener inhuurt, dan bent u verplicht hiertoe een schriftelijke overeenkomst te sluiten. Deze overeenkomst moet waarborgen dat de ingehuurde zorgverlener zich houdt aan alle eisen waaraan ook uzelf moet voldoen. Maak afspraken over wie wat concreet doet wanneer het gaat om incidenten, klachten, het kwaliteitssysteem, het werken met medische technologie en het omgaan met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling.

In de praktijk

Het is dus aan de zorgverlener zelf om hier invulling aan te geven. Wanneer je via bemiddelaars werkt of in een flexpool van een zorginstelling zit, wordt een ziekmelding vaak door de zorginstelling of het bureau overgenomen. Onthoud wel goed dat er dus een duidelijk verschil zit in het ziekmelden van een werknemer in loondienst, en een ingehuurde zzp’er. Of je nu werkt in een vast zorgteam, via een bemiddelaar of als onderaannemer, je bent altijd zelf verantwoordelijk en aansprakelijk.